Hel-3, jeden z izotopów pierwiastka helu, jest szeroko wykorzystywany w przemyśle oraz działalności naukowej. Niestety, jego ziemskie zasoby są ograniczone. Aktualnie wynoszą około dziesięciu kilogramów, co przy zapotrzebowaniu w stosunku do jego rozlicznych zastosowań, jest niezbyt imponującym zapasem. W ciągu ostatnich lat nauka poczyniła bardzo duże postępy w sferach przemysłu i eksperymentów badawczych. Hel-3 stosuje się między innymi dla osiągnięcia bardzo niskich temperatur (stąd jego pożądana obecność na przykład w ośrodku CERN, jak i w innych centrach i laboratoriach fizycznych) czy w zobrazowaniu zdjęć medycznych płuc (dla wykrycia stanów patologicznych). Oprócz wymienionych przykładów, hel-3 ma swój udział w walce z terroryzmem, która, zwłaszcza w ostatnim czasie, uległa nasileniu. Jest on wykorzystywany przy budowie czujników – aparatów wykrywających niebezpieczne neutrony w ładunkach wybuchowych. Niestety, zapasy helu-3 nie są samoodnawialne. Jak możemy uzupełnić jego braki? Są dwie możliwości pozyskiwania niniejszego izotopu.
Ziemskie źródła pozyskania helu-3
W pierwszej kolejności rozpatrzymy możliwość pozyskania helu-3 „ziemskimi” sposobami. Jeden z najbardziej klasycznych to rozpad trytu – izotopu wodoru. Aktualnie jednak proces ten zostaje zminimalizowany. Rozkwitał on w po i w czasie drugiej wojny światowej – a więc w czasie wzmożonej produkcji ładunków nuklearnych. Przy współczesnej, zredukowanej ilości tego typu operacji zredukowana została jednocześnie ilość pozyskiwanego helu-3. Do bardziej skomplikowanych sposobów należy zaliczyć pozyskanie helu-3 z atmosfery i warstw skalnych oraz z dna oceanu. Wymaga to ogromnych kosztów pieniężnych i materiałowych, na które współczesne organizacje naukowe i techniczne często nie mają środków. Otwarta pozostaje przy tym kwestia opłacalności i tego, jaką ilość helu-3 udałoby się takimi metodami uzyskać. Jedną z najpopularniejszych dróg jest recykling – pozyskanie helu-3 ze starych źródeł. Są one jednak na tyle ograniczone, że nie budzą większych nadziei na możliwość uzupełnienia braków tego izotopu w znaczącym stopniu.
Pozaziemskie źródła pozyskania helu-3
W mediach i środowisku naukowym w ostatnim czasie rozpoczęła się dyskusja na temat pozyskania helu-3 z zasobów znajdujących się na Księżycu. Nasz satelita ziemski dzięki braku atmosfery i pola magnetycznego utrzymuje w swoim gruncie ogromne złoża tego izotopu. Wydarzenia ostatnich miesięcy – lądowanie na powierzchni Księżyca japońskiego łazika – wzbudziły dyskusję na temat możliwości kosmicznego górnictwa. W jakim stopniu realna jest budowa stacji wydobywczych helu-3? Czy państwa o dość silnym zapleczu gospodarczym podejmą ekonomiczny wyścig o cenne paliwo, jakim jest właśnie hel-3? Czy takie działania w ogóle są możliwe z uwagi na neutralną pozycję księżyca jako ciała niebieskiego? Pytania wciąż się mnożą.